Dzięki rozwojowi przeglądarek, które same w sobie zaczęły przypominać małe systemy operacyjne, mechanizmy wirtualizacji można uruchomić w formie aplikacji internetowej na stronie WWW, co ułatwia zabawę zabytkowym oprogramowaniem. Dzięki temu starych systemów nie trzeba szukać w archiwach z oprogramowaniem ani samodzielnie ich instalować. Wystarczy wejść na stronę z aplikacją, a system ożyje i będzie gotowy do pracy.
W artykule pokazujemy 7 serwisów, które w ten sposób udostępniają wczesne wersje systemów Microsoftu i Apple. Dodatkowo polecamy odwiedzenie emulatora Amigi, który pozwala poznać niezwykle popularny niegdyś system. A także emulator linii komend Linuksa, na którym można się zapoznać z legendarnymi narzędziami dla systemu Unix.
Pamiętaj, że zdalne emulatory systemów działające w przeglądarkach internetowych nie są jeszcze tak samo stabilne, jak te uruchamiane w lokalnym systemie.
MS-DOS 2.0
Emulator komputera IBM PC z 1981 roku z procesorem 8088, taktowanym zegarem 4,77 MHz, podczas startu ładuje do swoich 64 KB pamięci operacyjnej dwie wirtualne dyskietki 5,25” z MS DOS 2.0 (może to być DOS 1.0). Każdy, kto miał do czynienia z linią komend Windows, zauważy, że środowisko tekstowe nie zmieniło się pod względem wizualnym. Oczywiście inaczej jest w wypadku narzędzi. Mimo tego po wpisaniu komendy DIR pojawia się lista plików w katalogu głównym dysku. Wśród nich są używane do dzisiaj: FORMAT oraz CHDISK. Inne komendy możesz poznać dzięki licznym w sieci wykazom komend DOS z podziałem na wersje systemu, które łatwo znaleźć w Google.
Jeśli chcesz wypróbować działanie ówczesnych aplikacji, możesz uruchomić systemowy edytor tekstu DOS z lat 80. – Edlin. Listę komend tego programu znajdziesz w angielskiej Wikipedii. Emulator daje także możliwość wypróbowania arkusza kalkulacyjnego VisiCalc – pierwszego tego typu narzędzia w historii. Jest wymieniane wśród aplikacji, które przyczyniły się do popularyzacji komputerów osobistych. Kopię programu znajdziesz na liście dostępnych dysków, poniżej okna wirtualnego komputera.
http://pcformat.pl/u/840
MS-DOS 5.0
System DOS jest wciąż używany w celu uruchamiania klasycznych aplikacji. W przypadku indywidualnego użytkownika najbardziej kuszące są gry. Choć pod względem grafiki znacznie ustępują odpowiednikom dla nowoczesnych wersji Windows, wciąż mają grono wiernych fanów. W tym emulatorze, oprócz narzędzi DOS, znajdziesz dwie legendarne gry: Cywilizacja i Wolfenstein, które uruchamia się w klasyczny sposób za pomocą komendy tekstowej opisanej z prawej strony okna emulatora. Zainstalowany na tej maszynie system to PC DOS 5, czyli darmowa wersja MS-DOS. Działa na zwirtualizowanym komputerze IBM PC/AT z 1984 roku. W porównaniu do opisanego wcześniej komputera IBM PC wyróżniał się szybkim, 16-bitowym procesorem 80 286, z zegarem 8 MHz i wbudowanym twardym dyskiem.
http://pcformat.pl/u/839
Windows 1.0
Pierwszy Windows zagościł na PC już w 1985 roku. Był dość prymitywny pod względem wizualnym, ale miał zestaw gotowych do pracy aplikacji: Kalkulator, Kalendarz, Baza danych czy Edytor tekstu. Wśród nich był też dobrze znany Notatnik, który przez prawie trzydzieści lat, dzielących Windows 1 od Windows 8, zmienił się niewiele. Oprócz niego w systemie jest także nieśmiertelny edytor graficzny Paint. Kolejność menu narzędziowych jest zbliżona do współczesnych wersji Windows, aktywne są także narożniki okien, choć działają nieco inaczej. Zamiast paska zadań w dolnej części ekranu widać ikony aktywnych programów. Aby zminimalizować okno, wystarczy kliknąć dwa razy belkę programu. Niestety w Windows 1.0 nie ma ikon. Programy uruchamia się, klikając nazwy plików uruchomieniowych EXE w oknie przeglądarki systemu plików. System Windows 1.0 jest emulowany na sprzęcie IBM PC XT wyposażonym w procesor 4,77 MHz i 256 KB RAM-u, z zainstalowanym ogromnym – 10 MB, dyskiem twardym, z którego startuje system operacyjny.
http://pcformat.pl/u/841
Windows 95 i inne
Starsze systemy Microsoftu nie wymagają zaawansowanego sprzętu, dlatego można je emulować w oknie przeglądarki internetowej. W przypadku nowej generacji systemów operacyjnych, które przynajmniej pozornie nie wymagały już DOS-u, taka emulacja jest niemożliwa. Można natomiast symulować działanie interfejsu. Dlatego, jeśli jesteś ciekaw, jak pracowało się w Windows 95, który był najbardziej rewolucyjną odsłoną Windows w historii, możesz skorzystać z symulatora na stronie Virtual Desktop. W Windows 95 po raz pierwszy pojawił się nowoczesny Pulpit, Pasek zadań, Zasobnik systemowy oraz Menu Start. Od tamtego czasu wszystkie elementy interfejsu Windows podlegają już tylko drobnym usprawnieniom. Oczywiście wyjątkiem jest „kafelkowy” interfejs Modern UI w systemie Windows 8, ale jego dni wydają się policzone, przynajmniej na PC. Użytkownicy wychowani na Windows 95 i jego kolejnych ulepszeniach, przede wszystkim na najpopularniejszych obecnie Windows XP oraz Windows 7, ewidentnie nie chcą zmieniać nawyków. Oprócz Windows 95 w serwisie Virtual Desktop są także symulacje kolejnych wersji Windows. Dzięki temu możesz prześledzić ewolucję interfejsu Okienek od wersji 95 do Windows XP. W związku z tym, że serwis tylko symuluje interfejs, nie możesz uruchamiać aplikacji. W serwisie są także symulacje desktopów z rodziny Mac OS, w tym ostatni z serii klasycznych systemów Mac OS 9.2, a także jedna z wczesnych wersji jego następcy Mac OS X 10.2.
www.virtualdesktop.org
Mac OS 7
Jeśli chcesz się poczuć, jak użytkownik klasycznego, monochromatycznego Macintosha Plus, w obudowie o kształcie małej lodóweczki, możesz skorzystać z emulatora PCE, działającego w oknie przeglądarki. Program radzi sobie nie tylko z samym OS-em, ale także z licznymi aplikacjami użytkowymi, które są w pełni funkcjonalne. Wśród nich są wczesne wersje aplikacji, obecne na rynku do dzisiaj, w tym Excela czy Worda, a także program Aldus PageMaker, legendarny system DTP, który wraz z Photoshopem zapoczątkował rewolucję w składzie tekstu, przenosząc ten proces niemal w całości do komputera. PageMaker jest protoplastą systemu do składu tekstu Adobe InDesign, obecnie najpopularniejszego narzędzia tego typu. Oprócz tego w emulowanym systemie jest także kilka gier. Na emulatorze, który jest skonfigurowany według specyfikacji komputera Macintosh Plus z 1986 roku, wyposażonego w procesor Motorola 68 000 taktowany zegarem 8 MHz i 1 MB pamięci RAM, na pokładzie jest uruchomiony system Mac OS 7 z 1990 roku. Jest to wersja rozwojowa Mac OS, który działał na pierwszym komputerze macintosh z 1984 roku.
http://pcformat.pl/u/842
Amiga OS 1.3
Commodore Amiga 500 z Amiga OS 1.3 był królem 16-bitowych maszyn lat 80. Amiga doskonale radziła sobie z multimediami, więc pasjonowali się nią ludzie o zainteresowaniach muzycznych i graficznych. Przyglądając się pulpitowi z ikonami, które można rozmieszczać na biurku, i zaawansowanymi preferencjami, pozwalającymi na dostosowanie środowiska do własnych potrzeb, trudno się dziwić, że indywidualni użytkownicy w tym czasie cenili bardziej Amiga OS niż wciąż jeszcze toporny, pozbawiony ikon Windows. Zwłaszcza, że dla Amigi nie brakowało ciekawych gier i aplikacji multimedialnych. Także z nimi można się zapoznać w opisywanym emulatorze. Sporo programów jest dostępnych na wirtualnym dysku First Demos. Możesz także wgrać własny ROM, korzystając z opcji Kickstart ROM, widocznej poniżej okna emulatora. Wirtualna Amiga korzysta z technologii Native Client, umożliwiającej wykonywanie uruchamianego w przeglądarce kodu programu bezpośrednio na procesorze komputera. Niestety ta technologia jest obsługiwana tylko przez przeglądarkę Google Chrome. Jeśli chcesz uruchamiać programy Amigi, możesz użyć emulatora do uruchamiania aplikacji dla tego systemu, który jednocześnie jest bazą archiwalnych aplikacji http://scriptedamigaemulator.net.
http://pcformat.pl/u/843
Linux 2.6.20
W przeglądarce możesz także pobawić się systemem Linux, choć tylko w interfejsie tekstowym. To narzędzie pomaga na przykład w uczeniu się podstawowych komend powłoki, niezbędnych do poruszania się po systemie plików i zarządzania zbiorami danych (np.: PWD, LS, CP, MV, RM, MKDIR, CHMOD), które można testować z rozmaitymi, nawet najbardziej ryzykownymi parametrami. System Linux w przeglądarce pozwala także pisać i uruchamiać proste skrypty powłoki bez ryzyka uszkodzenia własnego systemu operacyjnego zainstalowanego w komputerze. Można również uczyć się wyrażeń regularnych, a także poznać podstawowe narzędzia dla konsoli Linuksa, takie jak: CAT, GREP, TAR, FIND, WGET itp., oraz przyjrzeć się legendarnym uniksowym edytorom tekstu, np.: ED, VI oraz Emacs. W sieci rozwijany jest również ambitniejszy projekt emulacji systemu Linux w przeglądarce wraz ze środowiskiem graficznym X Window i alternatywną możliwością przeglądania internetu w środowisku (za pomocą przeglądarki Links) http://s-macke.github.io/jor1k/. Emulator niestety jest jeszcze niedopracowany, a w związku z tym niezbyt stabilny. Jednak mimo tego warto do niego zajrzeć i śledzić jego dalszy
rozwój.
http://pcformat.pl/u/844
