Najlepszy upgrade peceta

Kilkanaście lat temu dyski SSD (Solid State Drive) były bardzo drogie, a więc przeznaczone do specjalistycznych zastosowań. Z czasem technologia pozwoliła oferować coraz większe pojemności w coraz niższych cenach, czego efektem jest dziś szeroka dostępność setek niedrogich modeli od różnych producentów. W większości są to dyski w formacie 2,5”, które pasują zarówno do laptopów, jak i pecetów. Jeszcze bardziej kompaktowym formatem jest M.2 – takie złącze ma wiele nowych płyt głównych i laptopów. W komputerach stacjonarnych można też korzystać z dysków SSD w postaci kart PCI Express. Wyjaśniamy, jak wybrać odpowiedni dysk i pokazujemy, jak go zainstalować.

Jak wybrać odpowiedni dysk SSD

Dyski SSD to nie tylko klasyczne, 2,5-calowe modele z interfejsem SATA. Istnieje wiele rozwiązań o wyższej wydajności i mniejszych rozmiarach, lepiej dopasowanych do potrzeb użytkowników.

Porównanie formatów

Większość dysków SATA ma szerokość 2,5”, dzięki czemu pasują do każdego laptopa lub peceta. Atutem jest nie tylko uniwersalność, ale i niskie ceny, które wynikają z popularności oraz dostępności setek różnych modeli. Podstawową wadą jest sam interfejs SATA, którego przepustowość jest ograniczona do 600 MB/s, a w praktyce ok. 550 MB/s. Dlatego żaden dysk SATA nie ma lepszych osiągów, mimo że pamięci flash mogą dać z siebie znacznie więcej.

Z tego powodu opracowano inne formaty dysków, do których należą karty PCI Express oraz miniaturowe dyski M.2. W pierwszym przypadku przepustowość pojedynczej linii PCIe 2.0 wynosi 500 MB/s, a więc cztery takie linie (złącze x4) jest w stanie zapewnić przepustowość 2 GB/s – trzykrotnie więcej niż SATA 3. Jeszcze lepiej będzie, jeśli złącze PCIe oraz dysk SSD są w standardzie PCIe 3.0 – wydajność może być dwukrotnie wyższa.

Dokładnie to samo dotyczy złączy M.2. Fizycznie są one zupełnie inne, ale pod względem elektrycznym często są zgodne z PCI Express 2.0 lub 3.0 (jest to tzw. standard NVMe, czyli Non-Volatile Memory Express). Do transmisji danych także wykorzystują cztery linie, więc przepustowość złącza też sięga 2 lub 4 GB/s – chyba że złącze M.2 płyty głównej wcale nie jest zgodne z PCI Express, a tylko z SATA. Piszemy o tym poniżej.

Sposoby transmisji danych

Złącza M.2 pojawiły się wraz z chipsetami poprzedniej generacji (w wybranych płytach z podstawką LGA 1150). We współczesnych płytach LGA 1151 wyglądają tak samo, ale w rzeczywistości są zupełnie inne.

W ogromnej większości płyt LGA 1150 złącze M.2 jest zgodne tylko z SATA. Oznacza to, że nie omija ograniczenia tego standardu – maksymalna przepustowość nadal wynosi maksymalnie 600 MB/s. Zdarzają się płyty zgodne z PCI Express, ale są to wyjątki, dlatego kupując dysk SSD, trzeba zajrzeć do instrukcji dołączonej do płyty lub jej specyfikacji i upewnić się, w jakim standardzie jest M.2.

W najnowszych płytach do procesorów Intela złącze M.2 jest zgodne z PCI Express 3.0 x4, więc można śmiało instalować wydajne dyski, np. Plextor M6e czy Samsung 950 Pro. Oczywiście wśród nowych płyt też znajdą się wyjątki, więc przed zakupem SSD trzeba upewnić się, czy będzie pasował do płyty.