Facebook będzie kontrolował komentarze

W wydanym 3 października br. wyroku C-18/18 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) stwierdził, że dyrektywa o handlu elektronicznym (którą interpretował w ramach tej sprawy) nie stoi na przeszkodzie temu, aby sąd państwa członkowskiego nakazał dostawcy usług hostingowych, na przykład Facebookowi, usunięcie informacji (lub zablokowanie do nich dostępu) uznanych za bezprawne. W zawiłym prawniczym żargonie sąd mówił konkretnie o informacjach „których treść jest identyczna z treścią informacji uprzednio uznanej za mającą bezprawny charakter".

Na podstawie wyroku sąd może też żądać od Facebooka (lub innego dostawcy) usunięcia informacji, których treść jest „równoznaczna" z uznaną wcześniej za bezprawną – w tym celu dostawca może skorzystać ze zautomatyzowanych technik wyszukiwania. Co ważne, zdaniem TSUE sąd kraju europejskiego może żądać od platformy usunięcia ww. informacji lub zablokowania do nich dostępu na całym świecie, w ramach właściwego prawa międzynarodowego.

Zniesławienie polityka

Wyrok dotyczył sprawy Evy Glawischnig-Piesczek, posłanki do izby niższej parlamentu Austrii i przewodniczącej tamtejszej partii Zielonych. Pozwała ona Facebooka w Irlandii (oddział na Europę) przed sądem austriackim, żądając, by sąd nakazał firmie usunięcie opublikowanego na Facebooku komentarza, w którym naruszono jej cześć (a także usunięcie stwierdzeń identycznych lub o równoznacznej treści).

Wpis na prywatnej stronie pewnego użytkownika Facebooka zawierał artykuł z austriackiego czasopisma internetowego oe24.at pt. „Zieloni za utrzymaniem dochodu minimalnego dla uchodźców". Spowodowało to wygenerowanie na stronie podglądu oryginalnej witryny z tytułem i krótkim streszczeniem artykułu oraz fotografią E. Glawischnig-Piesczek. Towarzyszył temu słowny komentarz użytkownika, który zdaniem sądów austriackich mógł znieważyć i zniesławić posłankę. Wpis mógł być wyświetlany przez każdego użytkownika Facebooka na całym świecie.

Brak wiedzy – brak odpowiedzialności

Sąd najwyższy w Austrii zwrócił się do TSUE o wykładnię dyrektywy o handlu elektronicznym w kontekście tej sprawy. Zgodnie bowiem ze wspomnianą dyrektywą dostawca usług hostingowych, taki jak Facebook, nie jest odpowiedzialny za przechowywane informacje w przypadku, gdy nie wie o ich bezprawnym charakterze lub gdy niezwłocznie podejmuje działania w celu ich usunięcia lub uniemożliwienia dostępu do nich, gdy tylko się o tym dowie.

Zdaniem TSUE wskazane zwolnienie z odpowiedzialności nie przeszkadza jednak w tym, by sąd konkretnego kraju UE nakazał dostawcy usług hostingowych (w tym wypadku Facebookowi) usunięcie informacji o bezprawnym charakterze lub uniemożliwienie dostępu do nich – gdy taki charakter informacji już został stwierdzony.

Sporne treści „równoważne"

Wyrok budzi sprzeciw organizacji broniących wolności słowa, ponieważ ich zdaniem stawia Facebooka w roli organu śledczego względem prywatnych komentarzy i opinii publikowanych przez użytkowników portalu. W razie bowiem stwierdzenia bezprawności określonego sformułowania sąd ma teraz prawo zażądać, aby Facebook usunął z portalu także treści „równoznaczne" z nim – co oznacza kontrolę milionów wpisów.

Kontrowersja wiąże się też ze stwierdzeniem TSUE, że nakaz sądu państwa członkowskiego Wspólnoty może dotyczyć dostępu do komentarzy na całym świecie, a nie tylko na terytorium UE. To spotkało się z zarzutem, że orzeczenie podważa zasadę nienarzucania innemu państwu prawa danego kraju dotyczącego wolności wypowiedzi.

fot. 123RF