Zalety dysków SSD
- Wydajność nieporównywalnie lepsza niż HDD
- Trwałość lepsza niż HDD
- Szybko postępujący wzrost pojemności
- Małe rozmiary
- Możliwość instalacji bez użycia kabli (M.2, PCIe)
Nowoczesny komputer właściwie wymaga dysku SSD – dysk talerzowy może być używany jako drugi napęd do przechowywania danych. Jeśli już masz peceta, a chciałbyś poprawić jego wydajność, najlepszym sposobem będzie wymiana dysku talerzowego na SSD. Półprzewodnikowa technologia produkcji dysków ma same zalety, stąd bierze się ich ogromna popularność.
Co zawiera dysk
Zwykłe, magnetyczne dyski twarde mają wirujące talerze i ruchome głowice odczytujące dane z odpowiednich sektorów. Czas dostępu do danych wynosi kilkanaście milisekund, a szybkość odczytu – zazwyczaj około 100 MB/s. Bez wątpienia taki dysk jest najsłabszym ogniwem komputera, bo parametry jego pracy są wielokrotnie niższe niż przepustowość pamięci RAM, magistrali PCI Express czy nawet interfejsu SATA.
Dyski SSD wykorzystują jedynie pamięć półprzewodnikową, czego efektem jest skrócenie czasu dostępu do danych – zamiast kilkunastu milisekund jest to kilkadziesiąt mikrosekund. Szybkość sekwencyjnego przesyłu danych wynosi przynajmniej 500 MB/s.
Najważniejsza w SSD jest pamięć NAND flash. Do niedawna popularne dyski wykorzystywały pamięci MLC, w których każda komórka mogła przechować dwa bity informacji. Obecnie producenci przeszli na pamięci TLC, w których komórka mieści trzy bity – dzięki temu poprawia się relacja pojemności do ceny.
Drugim ważnym elementem SSD jest kontroler. Nawet najtańsze kontrolery SATA mają funkcje kolejkowania komend, odświeżania komórek pamięci, kompresji, szyfrowania danych itd. Charakterystyczne dla SSD funkcje to tzw. Garbage Gollection (zbieranie śmieci) oraz Wear Leveling (równomierne rozkładanie danych). Kontrolery pracujące na magistrali PCI Express potrafią przesyłać dane z prędkością wielokrotnie szybszą niż SATA.
Ważnym elementem SSD jest bufor w postaci pamięci RAM, ale nie występuje on we wszystkich dyskach, bo nie wszystkie kontrolery go wymagają. Nad pracą całości (NAND, kontrolera, RAM-u) czuwa wewnętrzne oprogramowanie – firmware.
Interfejsy, protokoły, formaty
Przez długi czas ewolucja zestawu interfejsów dyskowych była prosta do zrozumienia: SATA, później SATA II i SATA 3. Do komunikacji między dyskiem a komputerem wykorzystywany jest protokół AHCI. Dyski SATA SSD mają format 2,5” – taki jak talerzowe dyski do laptopów (mogą się różnić jedynie grubością).
Nowsze dyski SSD wykorzystują interfejs PCI Express
i protokół NVMe – rozwiązanie dostosowane do pamięci flash. Wyglądają jak każda karta PCI Express – niczym karta graficzna, tyle że mniejsza (mają tzw. format HHHL – Half-Height Half-Lenght).
Obok dysków SATA i kart PCIe pojawiły się jeszcze modele ze złączem M.2, które wiele osób może wprowadzić w konsternację. Malutkie pamięci SSD do niego pasujące są bardzo różne. Te tańsze (kosztujące tyle, ile dyski 2,5”) wciąż korzystają ze standardu SATA. Droższe mogą wykorzystywać PCIe 2.0 albo PCIe 3.0 x4 – mimo formatu M.2 są one właściwie identyczne jak karty HHHL.
Dyski SSD wykorzystują jedynie pamięć półprzewodnikową, czego efektem jest skrócenie czasu dostępu do danych – zamiast kilkunastu milisekund jest to kilkadziesiąt mikrosekund. Szybkość sekwencyjnego przesyłu danych wynosi przynajmniej 500 MB/s.
